1- دانشگاه شهید چمران اهواز ، salehimr20@yahoo.com 2- دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده: (3047 مشاهده)
روایتهای حماسی شاهنامه، بهویژه در بخش پهلوانی به لحاظ درونمایه، دارای ابعاد گوناگون روانکاوانه است. در بین این روایات، داستان «رستم و سهراب» بیش از داستانهای دیگر نقد و تحلیل روانکاوانه را برمیتابد. بدیهی است یکی از رویکردهای روانکاوانهای که به این داستان میتوان داشت، نقد و تحلیل شخصیت رستم بر اساس مکانیسمهای دفاعی است که فروید و آنا فروید آن را نظریهپردازی کردهاند. پژوهش حاضر، بر آن است که شخصیت رستم را بر اساس این مکانیسمها موردبررسی قرار دهد تا هم خواننده از رموز و لایههای پنهان این داستان آگاه شود و هم میزان و بلوغ هنر روایتگری استاد توس بر همگان بیشازپیش آشکار گردد؛ همچنین نگرش روانکاوانه در این مقاله ازنظر پژوهشگران تا حد زیادی ابهامات موجود در شناسایی رستم از سهراب، پیش از رویایی در میدان نبرد آشکار مینماید. مکانیسمهای دفاعی که در این مقاله موردبررسی قرار گرفت شامل انکار، بازداری ارتباط با واقعیت، بازداری فرآیند ثانویه، همانندسازی با پرخاشگر، فرافکنی، جبران، تغییر جهت به سمت خود و جابهجایی است.